Donuk Omuz Nedir?
Omuz, vücudumuzdaki en hareketli eklemlerden biridir. Günlük hayatta saçımızı taramaktan montumuzu giymeye kadar pek çok işimizi omuzumuz sayesinde yaparız. Ancak bazı durumlarda omuz eklemi adeta kilitlenir, hareketleri kısıtlanır ve ağrı ile birlikte günlük yaşam çok zorlaşır. İşte bu duruma donuk omuz ya da tıptaki adıyla frozen shoulder denir.
Donuk omuzda eklemin çevresini saran kapsül kalınlaşır, adeta büzüşür ve eklem içinde hareketi engelleyen yapışıklıklar oluşur. Sonuçta omuz hareketleri ciddi şekilde kısıtlanır.
Donuk Omuzun Belirtileri Nelerdir?
- Sürekli omuz ağrısı (özellikle gece ağrıları)
- Hareket kısıtlılığı (kolu yukarı kaldıramama, arkaya götürememe)
- Günlük işlerde zorlanma (gömlek giyerken, sütyen takarken ya da çantanızı omzunuza alırken güçlük çekmek)
Donuk omuz yavaş yavaş gelişir. Önce ağrı başlar, sonra hareket kısıtlılığı artar ve en sonunda omuz adeta donmuş gibi olur.
Donuk Omuz Neden Olur?
Kesin nedeni her zaman bilinmese de bazı risk faktörleri vardır:
- Diyabet (şeker hastalarında daha sık görülür)
- Tiroid hastalıkları
- Uzun süre omuzun hareketsiz kalması (ameliyat sonrası, alçı sonrası)
- 40 yaş üstü olmak, özellikle kadınlarda daha sık görülmesi
Donuk Omuz Tedavisi Nasıl Yapılır?
- İlaç ve Enjeksiyon Tedavileri
Donuk omuzda ilk adım ağrıyı ve iltihabı kontrol altına almaktır. Bunun için bazı durumlarda eklem içine veya çevresine kortizon enjeksiyonu uygulanabilir. Kortizon enjeksiyonları, ödemi ve iltihabı azaltarak hastanın ağrısını hafifletir ve hareketi kolaylaştırır.
Son yıllarda klasik kortizon dışında rejeneratif enjeksiyonlar (PRGF, Sanakin gibi tedaviler) de kullanılabilmektedir. Bu yöntemler eklem içindeki iyileşme sürecini destekler.
- Fizik Tedavi ve Egzersizler
Tedavinin en önemli basamaklarından biri fizik tedavidir. Çünkü donuk omuzda asıl problem, kapsülün sertleşip büzüşmesiyle ortaya çıkan hareket kısıtlılığıdır. Düzenli yapılan fizik tedavi ve egzersizlerle eklem yavaş yavaş açılır.
Fizik tedavi sürecinde;
- Omuz açma-germe egzersizleri
- Sıcak uygulamalar
- Ultrason ve elektroterapi gibi yöntemler kullanılabilir. Burada sabırlı olmak çok önemlidir. Çünkü donuk omuzun açılması aylar sürebilir.
- Kapalı (Artroskopik) Cerrahi
Bazı hastalarda enjeksiyonlar ve fizik tedaviye rağmen omuz açılmaz, ağrı ve kısıtlılık devam eder. İşte bu durumda artroskopik kapalı cerrahi devreye girer.
Artroskopi, küçük deliklerden kamera ve özel cerrahi aletlerle girilerek yapılan bir yöntemdir. Donuk omuzda artroskopi ile eklem kapsülü gevşetilir, yapışıklıklar açılır. Bu sayede omuz tekrar hareket kabiliyetini kazanır.
Ameliyat sonrası mutlaka fizik tedaviye devam edilmelidir. Çünkü cerrahi ile omuz açıldıktan sonra, egzersiz yapılmazsa tekrar donma riski olabilir.
Donuk Omuz Kendiliğinden Geçer mi?
Bazı kaynaklarda donuk omuzun zamanla kendiliğinden düzelebildiği yazsa da bu süreç 2-3 yılı bulabilir ve hasta bu süre boyunca ciddi yaşam kalitesi kaybı yaşar. Üstelik her hastada tam düzelme garanti değildir. Bu nedenle tedaviyi ertelememek gerekir.
Donuk Omuzda Erken Tanının Önemi
Donuk omuz ne kadar erken tedavi edilirse, tedavi o kadar kolay ve kısa sürede sonuç verir. Ağrı başladıktan sonra omuz hareketlerinde kısıtlılık fark eden kişilerin bir ortopedi uzmanına başvurması gerekir. Erken aşamada yapılan enjeksiyonlar ve düzenli fizik tedavi ile çoğu zaman ameliyata gerek kalmaz.
Sonuç
Donuk omuz, yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan bir rahatsızlıktır. Ancak günümüzde tedavisi mümkündür. Enjeksiyon tedavileri ve fizik tedavi çoğu hasta için yeterli olmaktadır. İleri vakalarda ise artroskopik kapalı cerrahi sayesinde omuz yeniden eski hareketliliğine kavuşabilir.
Eğer omzunuzda uzun süredir geçmeyen ağrı ve hareket kısıtlılığı varsa, bunu “yaşlılıktan” ya da “yorgunluktan” sanmayın. Erken tanı ve doğru tedavi ile donuk omuzdan kurtulmak mümkündür.
Op. Dr. Ahmet Hakan Kara
